Kristof Van Gestel

Photography: Jasper Van Grunsven, Kunstacademie Arendonk, Kristof Van Gestel

Een collectieve improvisatiemachine!

Van 13 februari tot 16 maart 2019 tonen Kristof Van Gestel en Gezeever open zeefdrukwerkplaats Antwerpen in Noord-Zuid Galerij van Academie Arendonk Idiosyncratische Machine, Vormdrukkers en Gedeelde Beeldtaal Tekenen. Deze tentoonstelling wordt opgezet als een reeks opeenvolgende ateliers waarin scheppingsprocessen op een ervaringsgerichte manier worden gedeeld. Ongeveer driehonderd leerlingen van de academie worden in deze geoliede collectieve improvisatiemachine ervaringsdeskundigen en co-makers van vormen, zeefdrukken en tekeningen. In de loop van dit proces ontstaan ook een hele resem aan producten.

Om te beginnen vertrekken de deelnemers in een eerste atelier vanuit de vormengenererende methode Idiosyncratische Machine die Van Gestel sinds 2014 met talrijke co-makers ontwikkelde. Vanuit een praktijk van automatisch tekenen worden in groep onverwachte abstracte vormen afgeleid. De methode vertrekt hiervoor van tussenvormen die ontstaan tussen dagdagelijkse objecten. Naast gekleurde vormen ontstaan als restproducten van dit proces grote tekeningen, snippers, animatieboeken en video’s. Deze zijn allemaal te zien in de tentoonstelling.

In een tweede atelier in de daaropvolgende week kiezen deelnemers minstens één van deze vormen. Ze zeefdrukken die door middel van een sjabloon in een kleur naar keuze op enkele grote bladen. Deze bladen worden gedroogd en vervolgens rondgegeven voor verdere bedrukking. De volgende druklagen verhouden zich steeds tot wat er op een blad al aan vorm en restvorm aanwezig is, qua compositie maar ook qua kleur. Vormdrukkers is daardoor een methode voor gedeelde kunstproductie die de individuele creatie overstijgt. Deze methode wordt sinds 2015 in kleinschalige workshops ontwikkeld door Els Baeten, Jasper Van Grunsven en Kristof Van Gestel binnen de werking van Gezeever. Van de resultaten van dit onderzoeksproces is een overzicht te zien in de tentoonstelling.

Verderwerkend op de zeefdrukken ontwikkelde Van Gestel het afgelopen jaar samen met enkele groepen nog een aansluitende praktijk: Gedeelde Beeldtaal Tekenen. Ook deze passen we in Arendonk toe. Deelnemers worden uitgenodigd op een deel van de bedrukte bladen te tekenen. Om hiermee te beginnen kan de automatische tekenmethode van de IM weer opgepakt worden (vormen, tussenvormen, omlijningen, arceringen, …) of kan een geheel eigen methodiek of associatieve beeldtaal ontwikkeld worden vanuit de vormen en/of de composities die zich aandienen op het blad. Op deze manier kunnen de deelnemers de modernistische beeldtaal van de abstracte vormen meer naar hun eigen hand zetten. Er ontstaat ook ruimte voor een eigen schriftuur.

In een finaal gesprek op 16 maart polst Bart Vallaeys naar de inbedding van deze tentoonstelling in de praktijk van Van Gestel. Daarnaast gaat het ook over het auteurschap en het eigenaarschap van het ontstane werk. Het voorstel wordt gelanceerd om de 183 zeefdrukken en tekeningen uit het proces te verwerken tot unieke covers van een kleine publicatie die de academie maakt over het proces van de reeks collectieve scheppingsprocessen.

Instappen in (één van de fases van) deze ‘machine’ maakt toeschouwers tot deelnemers die het ontstaansproces van het werk leren begrijpen. Meer nog: ze geven het zelf mee richting! Door het automatisch tekenen van de Idiosyncratische Machine, het genereren van vormen, het zeefdrukken, het improviseren tot composities en het ontstaan van een beeldtaal en eigen schriftuur persoonlijk te ervaren gaan deze co-makers vanzelf stilstaan bij wat een creatief proces inhoudt en bij begrippen zoals toeval en keuze, eigenheid en gemeenschappelijkheid, kleur en vorm, actie en reflectie, proces/techniek en product. En bij de rol en betekenis van kunst op individuele schaal, maar ook als gemeenschapsversterkende of ontmoetende activiteit.  Zo ontstaat eerder een actieve vorm van ver-wondering voor wat zich aandient in plaats van be-wondering voor een afgewerkt kunstproduct.

Bovendien is deelnemen een uitdagende oefening in gedeeld auteurschap. Dank aan iedereen die dit mee mogelijk maakte!